De focus ligt volledig op automatisering
November 07, 2024
Er zijn altijd visionairs en pioniers nodig om iets nieuws op de markt te brengen. Een Nederlands staalservicecentrum is zo'n pionier. Het doel is hier om de verwerking van dik plaatstaal te automatiseren. Twee nieuwe verwerkingslijnen van Lissmac zijn aangeschaft als belangrijk onderdeel van de oplossing.
Tekst: Annedore Bose-Munde
Het familiebedrijf Joop van Zanten is al sinds 1966 op de markt als totaalleverancier voor het plasma- en autogeensnijden van staal. Vandaag de dag heeft het staalservicecentrum in Veenendaal meer dan 40 medewerkers en verwerkt het staalplaten van 2 mm tot 300 mm. Het centrum verzorgt naast boringen ook tappen, buigen, richten stralen en lassen van staal.
Bart Kroesbergen is sinds 2018 Operations Manager bij Joop van Zanten. Hij blikt terug: “Zes jaar geleden was er nog veel handwerk bij Joop van Zanten. Maar met het oog op de concurrentiepositie, het tekort aan vakkrachten en een onbestemde toekomstrichting moest er iets veranderen.” Twee vragen stonden vanaf het begin op de agenda: “Kunnen we automatiseren om het werk aantrekkelijker en efficiënter te maken?” En vooral: “kunnen we kosten besparen?” Het productaanbod van de staalverwerker was in 2018 al heel breed. Daarom was een ander punt heel belangrijk; zijnde “flexibiliteit”.
“Het bedrijf moet worden ingericht voor de komende 20 jaar. Er worden steeds meer componenten gemaakt voor eindproducenten. Daarvoor zijn veel technologieën in huis gehaald, zoals lassen, verspanen en kanten. We proberen de processen zo te implementeren dat ze zoveel mogelijk geautomatiseerd zijn. Dit om de voorspelbaarheid voor nieuwe producten en de reproduceerbaarheid van producten te garanderen, evenals een consistente kwaliteit en natuurlijk de concurrentiepositie in Europa”, aldus Managing Director Kroesbergen, die de weg en het doel omschrijft.
Sinds 2018 implementeert het familiebedrijf samen met een externe directeur een nieuwe strategie voor het bedrijf. Tegelijkertijd wordt de volgende familiegeneratie klaargestoomd voor een managementfunctie. Samen met Bart Kroesbergen, die een uitgebreide bedrijfskundige achtergrond heeft, hebben ervaring, kennis en een gezamenlijke veranderbereidheid al veel bereikt. Joop van Zanten is nu al een van de modernste staalverwerkende bedrijven in Nederland. Het bedrijf kenmerkt zich door een hoge mate van automatisering en digitalisering en is consequent bezig met het thema Industrie 4.0.
Investering in twee efficiënte, identieke systemen
Het klantenbestand van Joop van Zanten is de afgelopen jaren veranderd. Aanvankelijk opereerde het bedrijf vooral als massaal staalsnijbedrijf. Het ging om kilo's en zwaar staal. Klanten kwamen bijvoorbeeld uit de bruggenbouw en de scheepsbouw. Het bedrijf wilde en moest echter flexibeler worden en zijn dienstenpakket uitbreiden, ook wat materiaaldiktes betreft. Het assortiment verwerkte materiaaldiktes loopt nu van 2 mm tot 300 mm. Momenteel is het kleinste product een paar centimeter groot, het grootste bijna 14 meter. In 2023 werden er in totaal 90.000 verschillende onderdelen gemaakt. Klanten komen tegenwoordig vooral uit de industrie, machinebouw en de transportsector. De focus van de productie ligt op het leveren van een compleet eindproduct aan klanten dat efficiënt is geproduceerd. De processen moeten zodanig worden geautomatiseerd dat een hoge mate van efficiëntie wordt bereikt.
Om deze doelen te bereiken, investeerde het Nederlandse bedrijf in twee identieke Lissmac-systemen, elk bestaande uit een SBM-M 1500 D2 slakverwijderingsmachine, een SBM-XL 1500 G2S2 slijp- en ontbraammachine (doorgangsbreedte van beide systemen is 1.500 mm) en afzuig- en transporttechnologie. De eerste machine werd in 2019 gekocht, de tweede in 2021.
“We bezochten verschillende fabrikanten, spraken met systeemvertegenwoordigers en keken ook rond op de gebruikelijke beurzen”, blikt Operations Manager Kroesbergen terug. Maar één punt overtuigde uiteindelijk de beslissers bij Joop van Zanten: de dubbelzijdige verwerking die de Lissmac-systemen mogelijk maken. “We laten soms producten door de systemen lopen die 20 meter lang zijn. Dit is mogelijk in slechts één processtap met Lissmac-technologie en maakt ons werk dus veel eenvoudiger,” zegt Kroesbergen. De handling en de bijbehorende complexe logistiek die anders nodig zou zijn in de hallen is niet meer nodig.
Er zijn uitgebreide tests uitgevoerd voordat de keuze viel op de lijn van Lissmac Maschinenbau GmbH. Dit was ook nodig vanwege de grote verscheidenheid aan onderdelen. De praktische tests werden uitgevoerd met het oog op de producten en materialen. Nadat er fijne aanpassingen werden gedaan, ging het systeem in 2019 in bedrijf.
“We besloten om alle onderdelen die we produceren door het Lissmac-systeem te laten lopen. Natuurlijk zijn de oppervlaktekwaliteit en het gevoel nu beter. Maar elk afzonderlijk onderdeel ziet er ook echt goed uit”, zegt Bart Kroesbergen. Alleen al vanwege de technische vereisten zou dit slechts nodig zijn voor ongeveer 50 procent van alle onderdelen. Maar inmiddels zijn de ontbraamde en afgeronde onderdelen voor Joop van Zanten ook een kwaliteitskenmerk geworden dat klanten waarderen. En dan is er nog de altijd vooruitziende blik van de plantmanager op volledig geautomatiseerde procesverlopen. “Als je een tweede bewerkingsstroom hebt in een proces dat niet geautomatiseerd moet worden, is het moeilijker om het volledig te automatiseren”, zegt hij.
Het tweede systeem, dat zich in een andere productieruimte bevindt, werd in 2021 aangeschaft. Het productievolume was aanzienlijk toegenomen en bepaalde productiespectrums moesten logistiek efficiënt verwerkt worden. Dit identieke systeem werd echter ook aangeschaft tegen de achtergrond van de automatisering, die aanzienlijk moet worden uitgebreid.
Het doel is automatisering op het gebied van het verwerken van dikke platen
Een van de twee Lissmac-lijnen zal al worden gebruikt voor geautomatiseerde productie. Hier worden staalplaten tot een dikte van 40 mm verwerkt. De tweede lijn zal platen tot 100 mm dik verwerken. Ook deze zal geautomatiseerd worden.
“De eis dat de systemen voorbereid moesten zijn op toekomstige automatisering werd door Joop van Zanten al bij de start van het project voor het eerste systeem gespecificeerd”, blikt Robert Dimmler, Sales Director Metal Processing bij Lissmac, terug. Dit was ook een zeer belangrijk punt tegen de achtergrond van een soepele interfacecommunicatie tussen verschillende toepassingen en systemen.
Een systeemlijn bestaande uit een slakverwijderingsmachine, een slijp- en ontbraammachine en afzuig- en transporttechniek behoort tot de standaardtoepassingen van de machinefabrikant. “Joop van Zanten had echter vanaf het begin een visionaire kijk op de beoogde automatisering. Automatisering in de dikplaatsector was toen nog ongebruikelijk,” zegt Dimmler. “Automatisering kennen we meestal uit de dunne plaatsector. Dit moest nu worden getransformeerd naar de sector dik plaatstaal, waar heel andere werkstukafmetingen en onderdeelgewichten gebruikelijk zijn. Hier is het betrokken zijn bij het vinden van een oplossing een spannend onderdeel en zeker ook een uitdaging.”
“Onze droom was om binnen tien jaar een volledig geautomatiseerde fabriek te gebruiken voor de verwerking van dik plaatwerk. De vraag was niet; “Zullen we dit kunnen“ maar eerder “Hoe gaan we dit in de praktijk kunnen realiseren?” zegt Bart Kroesbergen. Daartoe werden ook ervaringen uit andere industrieën meegenomen in de overwegingen, bijvoorbeeld uit de betonbouw, waar ook sprake is van zeer hoge eenheidsgewichten.
Deze optimistische kijk op de toekomst overtuigde ook machinefabrikant Lissmac. “Een machinefabrikant ontwikkelt ook verder op basis van de eisen van de klant. En als je een visionaire klant als Joop van Zanten hebt, triggert dat ons ook,” voegt Robert Dimmler toe. Als het gaat om nieuwe implementatie-ideeën, is het gewoon een kwestie van je eigen korset opzij zetten en buiten de gebaande paden denken.
De uitdaging ligt in het gewicht van de onderdelen en de verscheidenheid aan onderdelen
Het gewicht van de onderdelen, de verscheidenheid aan onderdelen en de complexiteit van de structuren vereisen nieuwe implementatiebenaderingen met betrekking tot automatisering. Het mechanisch verwijderen van onderdelen met behulp van robotica is daarom nog niet volledig gerealiseerd. Joop van Zanten werkt samen met Messer Cutting Systems GmbH, Beuting Metalltechnik GmbH & Co. KG en Lissmac aan een passende oplossing. Het doel waar de betrokken partners naar toe werken, is een oplossing die het kernassortiment van dikke plaatdelen van het bedrijf afdekt. De systemen moeten volgend jaar automatisch draaiend zijn.
Het feit dat alle systemen in het Nederlandse staalservicecentrum tijdens bedrijf verbonden zijn met een softwareplatform en OPC UA-interfaces is een ander belangrijk punt voor end-to-end automatisering. Machinefabrikant Lissmac heeft de OPC UA standaard (standaard voor veilige, fabrikantonafhankelijke netwerken voor industriële systemen) ook gedefinieerd als de standaard voor zijn eigen producten.
Een voorbeeld laat zien hoe belangrijk het onderwerp is. “Een klant van Joop van Zanten maakt het frame van een systeem dat chips produceert. De daarvoor benodigde staalplaten, die door het staalservicecentrum worden geproduceerd, mogen niet met de hand worden aangeraakt, zodat er geen vet op de apparatuur komt.” Dit zou ondenkbaar zijn zonder automatisering.
Eén ding is zeker: De projectpartners werken samen aan een zeer visionaire taak. Bij het oplossen gaat het echter om heel pragmatische dingen: technische implementatie, constante dialoog, van elkaar leren en elkaar ondersteunen.